Sama forma pracy na odległość zyskała popularność w Stanach Zjednoczonych w latach 70. XX w. Natomiast w Polsce, praca z domu po raz pierwszy została zapisana w nowelizacji Kodeksu Pracy w 2007r. W jej uzasadnieniu wskazano m.in. na: umożliwienie pracy osobom niepełnosprawnym, mieszkającym daleko od miejsca zatrudnienia, czy też chcącym łączyć naukę z pracą zarobkową. Pandemia COVID-19 zmusiła wiele osób do przejścia na zdalny tryb pracy. Jednocześnie, jak wskazują badania, ponad połowa osób nie miała wcześniejszego doświadczenia z pracą zdalną.

Czym jest ergonomia?

Ergonomia to szeroko pojęta dziedzina zajmująca się przystosowaniem nie tylko stanowiska pracy. Pomaga w opracowaniu praktycznie całego środowiska do możliwości i potrzeb pracownika, w taki sposób, by nie powodowało negatywnych skutków zdrowotnych, a także nie było dla pracownika uciążliwe, a wręcz przeciwnie – pozytywnie wpływało na jego samopoczucie i stan zdrowia.

Jakie ryzyko niesie za sobą siedzący tryb życia?

Praca przed komputerem jest bardzo obciążająca dla narządu ruchu. Spędzanie kilkunastu godzin w prawie niezmiennej pozycji wpływa na napięcie mięśni stabilizujących kręgosłup, mięśni szyi, ramion i rąk. Nogi pozostawione przez dłuższy czas w zgięciu powodują nacisk mięśni na naczynia krwionośne. Jest to czynnik zaburzający prawidłową cyrkulację krwi, który wpływa tym samym na zmęczenie mięśniowe. W tym wypadku zaburzenia układu mięśniowo-szkieletowego są konsekwencją dużego obciążenia statycznego, a także wykonywania powtarzających się ruchów monotypowych, takich jak (obsługa klawiatury i myszy).

Ergonomia pracy, a prawidłowe ustawienie sprzętu.

Ważnymi czynnikami ryzyka jest również korzystanie z laptopa, smartfonu, tabletu, które nie są odpowiednie do długotrwałej pracy, jeśli nie mają dodatkowego wyposażenia lub nie są właściwie ustawione. W badaniach naukowych zaznacza się, że dolegliwości związane z układem mięśniowo-szkieletowym występują u ponad 60% osób pracujących przy monitorach ekranowych. Najczęściej doświadczane są zespoły bólowe kręgosłupa w odcinku szyjnym i lędźwiowo-krzyżowym (LBP) oraz trudności w wykonywaniu precyzyjnych ruchów manipulacyjnych z powodu dysfunkcji lub parestezji (mrowienia) dłoni.

Prawidłowa pozycja ciała podczas pracy w domowym biurze według zasad ergonomii pracy.

1. Pozycja siedząca: stopy warto płasko opierać na podłodze lub podparciu, a kolana powinny tworzyć kąt prosty, uda ustaw równoległe do podłogi. Krzesło powinno wspierać naturalną krzywiznę kręgosłupa.
2. Wysokość krzesła i stołu: ustaw krzesło tak, aby stół znajdował się na wysokości, umożliwiającej wygodne oparcie łokci. Krawędź blatu powinna znajdować się na wysokości, gdzie przedramiona są równoległe do podłogi, a nadgarstki są proste podczas korzystania z klawiatury.
3. Monitor: umieść monitor na wprost, w odpowiedniej odległości. Górna krawędź monitora powinna być na poziomie oczu, aby uniknąć schylania głowy w dół lub podnoszenia jej w górę. Odległość monitora od oczu do monitora to około 50-70 cm.
4. Klawiatura i mysz: ustaw klawiaturę na blacie na wysokości, która pozwala na zgięcie łokci w kącie prostym. Mysz powinna być umieszczona obok klawiatury na takiej same wysokości.
5. Laptop: aby zapewnić ergonomiczną pracę przy laptopie, konieczne jest wyposażenie go w standardową klawiaturę i mysz. Zadbaj także o stacjonarny monitor ekranowy lub podstawkę, umożliwiającą podniesienie ekranu do poziomu oczu.

Jak efektywnie odpoczywać w przerwach?

1. Ruch i ćwiczenia – oprócz spacerów, wykonuj łagodne ćwiczenia rozciągające, aby złagodzić napięcia mięśniowe.
2. Zmiany pozycji- staraj się nie spędzać przerw w pozycji siedzącej.
3. Odpoczynek dla oczu– skup się na odległych obiektach, aby złagodzić napięcie oczu po długim patrzeniu na ekran komputera.
4. Prawidłowa hydratacja i odżywianie- upewnij się, że pijesz wystarczającą ilość wody i dbasz o zdrową dietę. Unikaj spożywania posiłków przy biurku, aby przerwać monotonię i poprawić trawienie.
5. Odpowiednia wentylacja – w miarę możliwości korzystaj z przerw na świeżym powietrzu. Otwórz okno lub zrób krótką przerwę na balkonie.

Źródła:

• Janc M, Lipiec E, Jóźwiak Z, Polańska K, Makowiec-Dąbrowska T. Ergonomics and organization of remote work – health aspect and rcommendations for home office organization. Med Pr Work Health Saf. doi:10.13075/mp.5893.01493
• A. Bortkiewicz, T. Makowiec- Dąbrowska, J. Siedlecka, Z. Jóźwiak Fizjologiczne i ergonomiczne aspekty organizacji pracy zdalnej ze szczególnym uwzględnieniem pracowników starszych opracowana przez Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra med. J. Nofera w ramach umowy z Ministerstwem Zdrowia na realizację zadania publicznego określonego w Narodowym Programie Zdrowia na lata 2016–2020.
• I. Wolańska, W. Wolański Ergonomia pracy przy komputerze w aspekcie obciążeń kręgosłupa Zeszyty Naukowe Katedry Mechaniki Stosowanej nr
  27/2005.
• Z. W. Jóźwiak Zmiany w podejściu do ciężkości pracy i pracy przy komputerze Instytut Medycyny Pracy im. prof. Jerzego Nofera Zakład
  Fizjologii Pracy i Ergonomii, Promotor 9/2021.

Julia Ciuryk- Kosowska

tags:

• ERGONOMIA
• ERGONOMIA PRACY