Staw skroniowo-żuchwowy, a postawa ciała
Jedną z najczęstszych zaburzeń postawy ciała, która może wpływać na nieprawidłowe funkcjonowanie stawów skroniowo-żuchwowych jest ustawienie głowy w protrakcji.
Protrakcja to mocne wysunięcie głowy do przodu, które często współistnieje z zaokrąglonymi plecami. Skutkuje to skróconymi mięśniami piersiowymi oraz ułożeniem stawów ramiennych w portrakcji i rotacji wewnętrznej. Taka postawa wpływa na mięśnie czworoboczne oraz mięśnie mostowo-obojczykowo- sutkowe, które bezpośrednio łączą się z czaszką. Wielogodzinne przebywanie w takiej pozycji ma niekorzystny wpływ nie tylko na odcinek szyjny, ale także na kłykcie stawu skroniowo-żuchwowego, które ustawiają się w kierunku tylnym, co wpływa na podrażnienie struktur stawu i pojawienia się nadmiernego napięcia tej okolicy. Co więcej, badania wskazują, że w przypadku nieprawidłowego ułożenia odcinka szyjnego częściej dochodzić może do podrażnienia nerwu trójdzielnego, co ostatecznie skutkuje pojawieniem się bólu w okolicy głowy i twarzy. Nerw trójdzielny zapewnia główne unerwienie ruchowe oraz czuciowe stawu skroniowo-żuchwowego i mięśni tego rejonu. Zaopatruje także skórę twarzy, błony śluzowe jamy nosowej, zatok przynosowych i jamy ustnej, zęby oraz zawartość oczodołu razem z gałką oczną i spojówką. W związku z tym, że jądro rdzeniowe nerwu trójdzielnego położone jest m.in. w odcinku szyjnym, w okolicy górnych segmentów szyjnych (C1-C3), dysfunkcje stawu skroniowo-żuchwowego mogą wpływać również na bóle odcinka szyjnego kręgosłupa.
Czy pozycja żuchwy może mieć wpływ na postawę ciała?
Tak, istnieje powiązanie pomiędzy obręczą kończyn górnych w odniesieniu do żuchwy, kości gnykowej, kręgosłupa oraz mięśni żucia. Kość gnykowa poprzez mięśnie nadgnykowe łączy się z żuchwą. Relacja żuchwy w stosunku do szczęki jest uwarunkowana zgryzem oraz napięciem mięśni narządu żucia. Zmiany istniejące w obrębie stawów skroniowo żuchwowych wpływają na funkcjonowanie wszystkich wymienionych struktur.
Jakie inne dysfunkcje mogą wpływać na nieprawidłowe funkcjonowanie stawów skroniowo-żuchwowych?
Nieprawidłowości odcinka szyjnego, głównie jego wyższych segmentów C1/C2, C2/C3, wtórnie mogą objawiać się dolegliwościami bólowymi okolicy stawu skroniowo-żuchwowego. Taką sytuację spotykać można u pacjentów z niestabilnością tych segmentów. Niestabilność ma związek z uszkodzeniem lub niewydolnością więzadeł tego rejonu, do którego niejednokrotnie dochodzi podczas wypadków komunikacyjnych. Kiedy dochodzi do silnego uderzenia pojazdem głowa i szyja mogą zostać gwałtownie szarpnięte, co w następstwie może uszkodzić struktury stabilizujące odcinek szyjny.
Czy długotrwałe, nadmierne napięcie mięśni może skutkować dysfunkcjami stawów skroniowo- żuchwowych?
Zwiększone napięcie mięśni jest naturalną odpowiedzią organizmu na zagrożenie w sytuacjach stresowych. Mięśnie te mogą w przypadku przeciążenia reagować sygnałem bólowym. Na skutek wzrostu napięcia psychoemocjonalnego mogą nasilić się lub powstać parafunkcje zwarciowe (zgrzytanie i zaciskanie zębów) oraz niezwarciowe (żucie gumy, obgryzanie paznokci, gryzienie długopisów i ołówków, nagryzanie błony śluzowej policzków i warg). Prowadzi to do mikrourazów, które z czasem mogą się sumować w makrourazy mięśni układu stomatognatycznego. Jeśli czynnik stresogenny (stresor) występuje przewlekle, dochodzi do utraty zdolności dowolnego sterowania napięciem mięśniowym. W takiej sytuacji napięcie spoczynkowe jest zwiększone, co może predysponować do pojawiania się i utrzymywania objawów bólowych mięśni stawów skroniowo- żuchwowych.
Bibliografia:
- Kleinrok M: Zaburzenia czynnościowe układu ruchowego narządu żucia. Tom I, Wydanie V poprawione, Wyd. Czelej, Lublin 2012
- Chochowska M, Klonowska J, Ogrodowczyk R, Marcinkowski JT: Napięciowe bóle głowy a zespół bólu mięśniowo- powięziowego. Część I. Klasyfikacja, etiopatogeneza, kryteria diagnostyczne. Hygeia Public Health, 2015, 50 (2) : 283-287
- „Wpływ typu osobowości na występowanie dysfunkcji w obrębie układu stomatognatycznego” lek. dent. Magdalena Mitrowska- Guźmińska Katedra i Zakład Protetyki Stomatologicznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie
Paulina Stachurska